آیا تا به حال نام رفلاکس بابینسکی ( Babinski’s reflex ) به گوشتان خورده است ؟ آیا می دانید رفلاکس بابینسکی یک بازتاب می باشد که هم در بزرگسالان و هم در کودکان ممکن است اتفاق بیفتد ؟ آیا می دانید نشانه ها و علائم بازتاب رفلاکس بابینسکی چگونه است ؟ در واقع می توان گفت در علم پزشکی و عصب شناسی علامت بابینسکی و یا همان پاسخ رفلکسی کف پا نوعی پاسخ فرد به تحریک کف پا می باشد که اغلب برای تشخیص اختلالات مغز و نخاع بکار می رود.اگر با تحریک عصب های کف پا واکنش فرد طبیعی باشد ، رفلکس کف پا نامیده می شود ، در غیر اینصورت در موارد غیرطبیعی علامت بابینسکی تشخیص داده می شود .

همانطور که گفتیم رفلاکس بابنسکی ممکن است در نوزادان نیز به وجود آید .می توان گفت از جمله بازتاب های نوزادان که سبب ارتباط آن ها و در نتیجه آمادگی برای زندگی خواهد شد ، بازتاب بابینسکی است . در نوزادان زمانی که کف پای آن ها تحریک می شود ، تا یک سالگی این بازتاب ها دیده خواهد شد . اما در بزرگسال ها سن پدیدار شدن این بازتاب با کودکان تفاوت دارد ، در بزرگسالان اغلب هنگام خواب و یا بعد از راه رفتن های طولانی دیده شود طبیعی می باشد . در ادامه مقاله رفلاکس بابینسکی و مشتقات آن را بیشتر بیان خواهیم کرد .

توصیف اولیه این نشانه توسط دکتر ژوزف بابنسکی در سال ۱۸۹۶، در ۲۸ سطر، کوتاه و تا حدی لفظی و تمثیلی بود. پاسخ پلانتار اکستانسور، یا آنچه که امروزه پزشکان به آن «حرکت رو به بالای شست ‌پا» می‌گویند یکی از معروف‌ترین و مفیدترین نشانه‌ها در نورولوژی و طب بالینی است. وجود این پاسخ نشانه‌ای از یک ضایعه حرکتی فوقانی یا مسیر پیرامیدال مغز، ساقه مغز یا طناب نخاعی است. اگر ضایعه‌ای وجود داشته باشد، این نشانه تا حد زیادی به روند بالینی تعیین محل آن کمک می‌کند چرا که نشانه‌ای از یک مسیر طولانی (حرکتی در این مثال) است.

این نشانه حاکی از آن است که مسیر کورتیکواسپینال یا پیرامیدال در سیر خود از کورتکس تا طناب نخاعی به شکلی دچار اختلال شده است. این مساله می‌تواند به دلیل یک ضایعه ساختاری (مثلا یک تومور) یا یک اختلال متابولیک مثلا کمبود B12 باشد. همچنین ممکن است این نشانه علی‌رغم وجود یک ضایعه پیرامیدال حقیقی، موجود نباشد. این تکنیک برای بابنسکی اهمیت زیادی داشت و وی در یک سخنرانی در سال ۱۸۹۸ اظهار داشت:

«مهم است که عضلات پا و کف ‌پا در حالت انقباض نباشند. برای اطمینان از این مساله بهتر است فردی که قرار است تحت این آزمایش قرار گیرد از قبل اطلاعی از این آزمون نداشته باشد و از وی خواسته شود که چشمان خود را ببندد. پا باید اندکی به سمت ران خم (felx) شود و بهتر است پا در نزدیک لبه خارجی تخت، روی تخت قرار گیرد. ترجیحا بهتر است فرد معاینه‌کننده با بلند کردن و نگه داشتن پا، همه عناصری را که از پا حمایت می‌کنند، حذف کند».

همان‌طور که بابنسکی ذکر کرده است، این پاسخ با ضربه زدن به کف پا با یک محرک بالقوه دردناک یا «خراش‌دهنده» ایجاد می‌شود لذا معمولا به یک جسم نوک‌تیز نیاز است. معاینه‌کننده با یک دست پا و با دست دیگر جسم نوک تیز یا محرک دردناک را نگه می‌دارد. این محرک از لبه خارجی کف ‌پا به سمت بالا حرکت می‌کند و سپس از زیر بالشتک کف ‌پا یا ناحیه سر متاتارس‌های انگشتان پا به سمت داخل می‌آید. پاسخ پاتولوژیک کامل یا به قول بابنسکی «پدیده مربوط به انگشتان پا» شامل دورسی‌فلکسیون انگشت شست و دیگر انگشتان پا همراه با فاصله گرفتن دیگر انگشتان پا از هم و گاه فلکسیون مچ پا، زانو و لگن است. پاسخ طبیعی به چنین محرکی به صورت فلکسیون پلانتار انگشتان ‌پا خواهد بود .

فاصله گرفتن انگشتان ‌پا از هم یا آنچه بابنسکی به آن «ابدوکسیون انگشتان ‌پا» اطلاق می‌کرد، طی مکاتبه دیگری در سال ۱۹۰۳ به توصیفی که در ابتدا از پاسخ اکستانسور ارایه داده بود، اضافه شد. گاه این پاسخ کامل مربوط به همه انگشتان ‌پا به بهترین شکلی در یک بیمار دچار فلج قابل توجه رویت می‌شود. البته شدت این پاسخ با شدت فلج متناسب نیست.

در یک بیمار با درگیری کمتر نورون حرکتی فوقانی، احتمال دارد یک پاسخ نسبی یا پس کشیدن غیررفلکسی اندام مشاهده شود که می‌تواند به دلیل درک درد یا احساس قلقلک باشد. در بیماری که پاسخ قابل توجهی به صورت پس کشیدن اندام دارد، نشانه بابنسکی را می‌توان با تحریک غیرپیوسته یا حداقلی پلانتار در کف ‌پا ایجاد کردبنابراین پاسخ بابنسکی، در واقع بازگشت از یک پاسخ بدوی توام با پس کشیدن در یک وضعیت پاتولوژیک است، که به طور طبیعی در شیرخواران مشاهده می‌شود و به طور رفلکسی برای اجتناب از محرک‌های آزارنده در شیرخواران مورد نیاز است.

نشانه بابنسکی در بزرگسالان غیرطبیعی است و از نظر بالینی اهمیت قابل توجهی دارد. همچنین مهم است به خاطر داشته باشیم که در یک ضایعه نورون حرکتی فوقانی، معمولا نشانه‌های دیگری نظیر تغییرات در تون، رفلکس‌ها و نیروی حرکتی نیز وجود دارند که از وجود یک پاسخ اکستانسور پاتولوژیک حمایت می‌کنند.

• چگونه میتوان از سلامت رفلکس های بدن مطمئن شد؟

منظور از رفلکس عکس العمل فرد نسبت به تحریکات بیرونی است،این رفلکس ها در نقاط بدن متفاوت میباشند،برای مشاهده رفلکس های نرمال درافراد نشان دهنده سلامت اعصاب حسی،حرکتی،مغز و نخاع میباشد. افزایش پاسخ رفلکس های عمقی می تواند به دلیل اختلال در عملکرد نورون های حرکتی فوقانی و کاهش رفلکس ها میتواند بدلیل نقص در نورون های حرکتی تحتانی رخ دهد. واکنش نشان ندادن به هرکدام از ضربات پایین که توسط چکش معاینه به فرد وارد میگردد،میتواند نشان دهنده اختلالاتی در نورون ها باشد. بیماری هایی مانند فلج مغزی، سکته ی مغزی، تومور مغزی، تومور نخاعی، اسکلروز متعدد، مننژیت حاصل اختلالات نورونی میباشند.

• Babinsky-Hammer چکش بابینسکی

چکش های رفلکس دارای سر تیز مناسب جهت سنجش رفلکس کف پا ( بابینسکی ) و سنجش حس عمقی فرد می باشند. مشاهده رفلکس های نرمال درافراد نشان دهنده سلامت اعصاب حسی ، حرکتی ، مغز و نخاع میباشد. افزایش پاسخ های عمقی می تواند به دلیل اختلال در عملکرد نورون های حرکتی فوقانی و کاهش رفلکس ها میتواند بدلیل نقص در نورون های حرکتی تحتانی رخ دهد. از آنجا که برای سنجش رفلکس ، نقاط مختلفی از بدن مورد بررسی قرار میگیرند در نتیجه چکش ها دارای اشکال متفاوتی هستند.
• رفلکس تاندونی(رفلکس عمقی)
با چکش رفلکس به تاندون ضربه وارد می شود و باعث کشیده شدن گیرنده های داخل تاندون و کوتاه شدن رفلکسی عضله می شود. چکش های رفلکس بابینسکی برای تست رفلکس های تاندونی مورد استفاده قرار می گردند. این ابزار به پزشک کمک میکند بسادگی متوجه مشکلات عصب، میزان و محل آن شود .
• رفلکس عضله دوسر
با چکش رفلکس به چین ارنج ضربه وارد میشود که پاسخ بصورت خم شدن آرنج می باشد. مرکز رفلکس مهره های C5 6))
• فلکس عضله سه سر
با چکش رفلکس به پشت ارنج ضربه وارد میشود که پاسخ بصورت باز شدن آرنج می باشد . مرکز رفلکس مهره هایC7 T1))
• رفلکس خم کننده انگشتان دست
در حالیکه انگشتان بیمار به صورت نیمه خم شده است ضربه ای با چکش به کف دست زده و در نتیجه انگشتان خم میگردند .مرکز رفلکس مهره های C8,C7,T1 ))

• رفلکس جهشی زانو

فرد یکبار نشسته و یکبار دراز می کشد ،با چکش رفلکس به عضله کشککی ضربه وارد می شود و عکس العمل عضله چهارسر بررسی می شود.

• جلدی شکمی

جهت انجام تست شکمی یکطرف دیواره شکم را بصورت تقریباً با یک سوزن که تیز نباشد(میتوان از چکش بابینسکی نیز استفاده کرد) تحریک می کنیم و جواب حاصل عبارت است از انقباض سریع و یکطرفه همان قسمت از دیواره عضلانی شکم که نشان دهنده سلامت کامل راه های کورتیکواسپاینال نیز می باشد.

• رفلکس بابینسکی

برای انجام این تست سطح خارجی ک بیمار توسط چکش رفلکس(چکش بابینسکی) از پاشنه بسمت انگشتان (طوری که که باعث آسیب یا بریدگی نشود تحریک میگردد. مرکز رفلکس مهره L5 و قطعات) S2،(S1

• چکش بابینسکی Babinsky-Hammer

برای تهیه Babinsky-Hammer می توانید به فروشگاه آنلاین https://sakanmed.com/shop وسایل ورزشی و فیزیو تراپی سکن طب مراجعه کنید..برای اطلاعات بیشتر از این از این چکش طبی می توانید با مراجعه به فروشگاه آنلاین سکن طب https://sakanmed.com/shop آن را به صورت آنلاین و فقط با قیمت ۸۱۶,۰۰۰ ریال تهیه کنید. کارشناسان ما در بخش فروش، آماده ارائه مشاوره رایگان به مراجعین عزیز جهت تهیه محصولات با مقرون به صرفه ترین قیمت می باشند. لطفا برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قیمت محصولات با بخش مشاوره فروشگاه تماس از طریق شماره ۲۲۲۱۴۷۲۳(۰۲۱) تماس بگیرید